بیماری سیفلیس (علل علائم درمان)

سیفلیس یک عفونت مقاربتی (STI) است که توسط باکتری *Treponema Pallidum* ایجاد می شود. اگرچه زمانی یک نگرانی عمده برای سلامت عمومی بود، اما در قرن بیستم به دلیل استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها، به ویژه پنی سیلین، موارد حاد سیفلیس کاهش یافته است. با این حال، در سال‌های اخیر، سیفلیس دوباره تجدید حیات کرده است و درک این بیماری، علائم، علل و گزینه‌های درمانی آن ضروری است. هدف این راهنمای جامع، کمک به افراد در شناخت علائم، راهکار درمان سریع و انجام اقدامات پیشگیرانه است.

سیفلیس چیست؟

سیفلیس یک عفونت بسیار مسری است که عمدتاً از طریق تماس جنسی از جمله رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی گسترش می یابد. این بیماری در مراحل مختلفی پیشرفت می کند که هر کدام مجموعه ای از علائم خاص خود را دارند. در صورت عدم درمان، سیفلیس می تواند باعث آسیب شدید به قلب، مغز و سایر اندام های حیاتی شود که به طور کلی منجر به عوارض طولانی مدت سلامتی یا حتی مرگ می شود.

سیفلیس اغلب به عنوان “مقلد بزرگ” شناخته می شود، زیرا علائم آن می تواند علائم بسیاری از بیماری های دیگر را تقلید کند و تشخیص آن را بدون آزمایش دقیق دشوار می کند. خبر خوب این است که سیفلیس قابل درمان است، به خصوص زمانی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود.

مراحل پیشرفت بیماری سیفلیس

سیفلیس در چهار مرحله متمایز پیشرفت می کند: اولیه، ثانویه، نهفته و سوم. هر مرحله علائم و ویژگی های خاصی دارد.

1. سیفلیس اولیه

مرحله اول سیفلیس معمولاً با ظاهر شدن یک زخم منفرد به نام شانکر در محلی که باکتری وارد بدن شده است شروع می شود. این زخم معمولاً بدون درد، گرد و سفت است. ممکن است در ناحیه تناسلی، مقعد، دهان یا سایر نواحی تماس ظاهر شود. شانکر معمولاً حدود سه هفته پس از مواجهه ایجاد می‌شود، اما می‌تواند در هر زمانی بین 10 روز تا سه ماه پس از عفونت ظاهر شود.

شانکر به خودی خود طی سه تا شش هفته، حتی بدون درمان، بهبود می یابد. با این حال، این بدان معنا نیست که عفونت از بین رفته است. بدون درمان، عفونت به مرحله بعدی پیش می رود.

2. سیفلیس ثانویه

اگر سیفلیس اولیه درمان نشود، بیماری به مرحله ثانویه می رسد. در طی این مرحله، ممکن است راش روی بدن، در کف دست و پا ایجاد شود. بثورات معمولاً خارش ندارند و ممکن است با علائمی همراه باشند، مانند:

– تب
–  تورم غدد لنفاوی
– گلودرد
– خستگی
– سردرد
– دردهای عضلانی
– ریزش موی سکه ای
– کاهش وزن

علائم سیفلیس ثانویه می تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است به مرور زمان ظاهر شود و از بین برود. مانند شانکر، بثورات و سایر علائم در نهایت بدون درمان ناپدید می شوند، اما عفونت به پیشرفت خود ادامه می دهد.

3. سیفلیس نهفته

مرحله نهفته سیفلیس به عنوان مرحله پنهان نیز شناخته می شود، زیرا هیچ علامت قابل توجهی ندارد. این مرحله می تواند سال ها یا حتی دهه ها ادامه داشته باشد. اگرچه در مرحله نهفته هیچ علامتی وجود ندارد، اما باکتری ها در بدن باقی می مانند و هنوز هم می توانند آسیب جدی ایجاد کنند. سیفلیس نهفته به دو دسته سیفلیس نهفته زودرس (در سال اول عفونت) و سیفلیس نهفته دیررس (بیش از یک سال پس از عفونت) تقسیم می شود.

4. سیفلیس سوم

اگر سیفلیس در مراحل اولیه درمان نشود، می تواند به سیفلیس سوم تبدیل شود. این مرحله می تواند سال ها یا حتی دهه ها پس از عفونت اولیه رخ دهد. سیفلیس سوم می تواند باعث آسیب شدید به اندام ها و سیستم های بدن از جمله قلب، مغز، اعصاب، چشم ها، رگ های خونی، کبد، استخوان ها و مفاصل شود. عوارض سیفلیس ثالثیه می تواند تهدید کننده زندگی باشد و شامل موارد زیر می باشد:

– نوروسیفلیس: سیستم عصبی مرکزی را درگیر می کند و می تواند منجر به سردرد، تغییر رفتار، مشکل در هماهنگی حرکات عضلانی، فلج، نقص حسی و زوال عقل شود.
– سیفلیس قلبی عروقی: قلب و عروق خونی را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به مشکلاتی مانند آنوریسم آئورت و آسیب دریچه قلب می شود.
– سیفلیس لثه: با تشکیل ضایعات نرم و تومور مانند به نام لثه مشخص می شود که می تواند روی پوست، استخوان ها و سایر اندام ها ایجاد شود.

امروزه به دلیل وجود درمان‌های مؤثر، سیفلیس سوم نادر است، اما همچنان یک مرحله شدید و بالقوه کشنده این بیماری است.

علت ایجاد بیماری سیفلیس چیست؟

سیفلیس توسط باکتری *Treponema Pallidum* ایجاد می شود که از طریق تماس مستقیم با زخم سیفلیس در طول فعالیت جنسی منتقل می شود. این باکتری می تواند از طریق غشاهای مخاطی پوست زخم شده وارد بدن شود. علاوه بر تماس جنسی، سیفلیس می تواند از مادر آلوده به نوزاد در دوران بارداری یا زایمان منتقل شود و منجر به سیفلیس مادرزادی شود.

توجه به این نکته مهم است که سیفلیس از طریق تماس های معمولی مانند در آغوش گرفتن، استفاده از ظروف مشترک یا استفاده از یک توالت قابل انتقال نیست. عفونت بیشتر در مراحل اولیه و ثانویه زمانی که زخم و بثورات وجود دارد منتقل می شود.

نحوه تشخیص سیفلیس

تشخیص سیفلیس شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات متعدد است. اگر مشکوک به سیفلیس هستید یا در معرض عفونت قرار گرفته اید، ضروری است که به سرعت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

1. آزمایش خون

آزمایش خون رایج ترین روش برای تشخیص بیماری سیفلیس است. این آزمایش‌ وجود آنتی‌بادی‌هایی را که بدن در پاسخ به عفونت تولید می‌کند، تشخیص می‌دهد. دو نوع آزمایش خون برای سیفلیس وجود دارد:

– تست های غیرترپونمال : این تست ها آنتی بادی های غیر اختصاصی را شناسایی می کنند و برای غربالگری اولیه استفاده می شوند. به عنوان مثال می توان به تست ریگین پلاسما سریع (RPR) و آزمایش آزمایشگاه تحقیقاتی بیماری های مقاربتی (VDRL) اشاره کرد.
– تست ترپونمال: این تست ها آنتی بادی های خاصی را علیه باکتری *ترپونما پالیدوم* شناسایی می کنند و برای تایید تشخیص سیفلیس استفاده می شوند. به عنوان مثال می توان به تست جذب آنتی بادی ترپونما فلورسنت (FTA-ABS) و تست آگلوتیناسیون ذرات پالیدوم ترپونما (TP-PA) اشاره کرد.

2. معاینه شانکر یا راش

در مواردی که شانکر یا بثورات پوستی وجود دارد، پزشک شما ممکن است نمونه ای از بافت یا مایع آسیب دیده را برای بررسی زیر میکروسکوپ ببرد. این می تواند به تایید وجود باکتری *Treponema Pallidum* کمک کند.

3. پونکسیون کمری (نخاعی)

اگر مشکوک به نوروسیفلیس وجود داشته باشد، ممکن است یک سوراخ کمری برای تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی برای علائم عفونت انجام شود.

راه کار درمانی سیفلیس چیست؟

خبر خوب این است که سیفلیس با درمان آنتی بیوتیکی مناسب قابل درمان است. درمان انتخابی برای تمام مراحل سیفلیس پنی سیلین است، یک آنتی بیوتیک بسیار موثر که باکتری *Treponema Palidum* را از بین می برد.

1. درمان سیفلیس در مراحل اولیه

برای سیفلیس اولیه، ثانویه، یک تزریق عضلانی پنی سیلین G معمولاً برای درمان عفونت کافی است. اگر به پنی سیلین حساسیت دارید، پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک جایگزین مانند داکسی سایکلین یا تتراسایکلین را توصیه کند.

2. درمان سیفلیس در مرحله آخر

برای سیفلیس نهفته دیررس یا سیفلیس سوم، درمان طولانی تری لازم است. این معمولا شامل تزریق های متعدد پنی سیلین در طی چند هفته است. نوروسیفلیس ممکن است نیاز به درمان پنی سیلین داخل وریدی داشته باشد.

3. درمان سیفلیس مادرزادی

نوزادانی که با سیفلیس مادرزادی متولد می شوند باید فوراً تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار گیرند تا از عوارض شدید جلوگیری شود. پنی سیلین همچنین درمان استاندارد سیفلیس مادرزادی است.

نحوه پیشگیری از بیماری سیفلیس

پیشگیری کلید کاهش شیوع سیفلیس و محافظت از سلامت شما است. در اینجا چند راهکار موثر برای پیشگیری از سیفلیس آورده شده است:

– رابطه جنسی ایمن : از کاندوم به طور مداوم و صحیح در طول رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی استفاده کنید تا خطر سیفلیس و سایر بیماری های مقاربتی را کاهش دهید. با این حال، توجه داشته باشید که اگر زخم‌ها در مناطقی باشند که کاندوم پوشانده نشده است، ممکن است کاندوم به طور کامل در برابر سیفلیس محافظت نکند.
– غربالگری های STI را به طور منظم انجام دهید : غربالگری منظم برای بیماری های مقاربتی، از جمله سیفلیس، ضروری است، به خصوص اگر چندین شریک جنسی دارید.
– محدود کردن شرکای جنسی: کاهش تعداد شرکای جنسی می تواند خطر ابتلا به سیفلیس و سایر بیماری های مقاربتی را کاهش دهد.
– اجتناب از تماس جنسی با افراد آلوده: اگر شریک زندگی شما مبتلا به سیفلیس تشخیص داده شده است، تا زمانی که درمان خود را کامل نکرده و دیگر مسری نیست، از تماس جنسی خودداری کنید.
– غربالگری قبل از تولد: زنان باردار باید در اوایل بارداری از نظر سیفلیس غربالگری شوند تا از سیفلیس مادرزادی جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید : 7 بیماری شایع جنسی در زنان

نتیجه گیری

سیفلیس یک عفونت بالقوه جدی است که در صورت عدم درمان می تواند عواقب طولانی مدت داشته باشد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، سیفلیس قابل درمان است و می توان از عوارض آن جلوگیری کرد. آگاهی از علائم، درک چگونگی انتقال عفونت و انجام اقدامات پیشگیرانه، گام های مهمی در محافظت از خود و دیگران در برابر سیفلیس است. اگر مشکوک به سیفلیس هستید یا در معرض عفونت قرار گرفته اید، فوراً برای آزمایش و درمان به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. با انجام رابطه جنسی ایمن و انجام غربالگری های منظم STI، می توانید خطر ابتلا به سیفلیس را کاهش دهید و سلامت کلی جنسی خود را حفظ کنید.